'Gwleidyddiaeth ôl-wir’ Herald Gymraeg 21 Rhagfyr 2016

Heb i ni syweddoli bron, daeth y disgrifiad ‘gwleidyddiaeth ôl-wir’ (post-truth politics) yn rhywbeth roedd pawb yn ei dderbyn fel rhan annatod o wleidyddiaeth 2016. Hynny yw does dim disgwyl iddynt fod yn dweud y gwir mwyach.Nid fod gwleidyddion wedi cadw at y gwir bob amser yn hanesyddol chwaith ond dyma’r tro cyntaf dychmygaf lle mae celwydd noeth wedi ei normaleiddio, ei wneud yn dderbyniol ac yn rhywbeth hollol arferol.

Anhygoel ynde. A da ni yn trio addysgu ein plant i ddweud y gwir. Mae’n debyg fod y term diweddar ‘gwleidyddiaeth ôl-wir’ wedi ei fathu gan flogiwr o’r enw David Roberts yn 2010 mewn erthygl yng nghylchgarwn Grist. Diffinir gwleidyddiaeth ôl-wir fel un sydd yn apelio at yr emosion yn hytrach na’r rheswm a lle mae’r gwirionedd yn eilradd i’r nod gwleidyddol.

Fe ellir dadlau fod hyn yr union ru’n peth a datgan fod y Byd yn fflat, nad oes cynhesu Byd eang, fod arbenigwyr yn siarad trwy eu tinau a fod modd darbwyllo pobl drwy ail-adrodd yr un neges syml drosodd a throsodd nes fod y neges syml (celwydd neu ddim)  yn dod yn ‘wirionedd’.

‘Take Back Control’, fe weithiodd hwnna yn dda yndo.’Let’s Make America Great Again’, dyna chi un arall. Fe welwyd rhai o ddilynwyr Trump gyda placardiau ‘Let’s Make America White Again’. Yn sicr roedd y slogan honno yn ffeithiol anghywir o ran hanes y wlad ond di’m ots ……

A dyma ni, hyd yn oed yng Nghymru mae ymgyrch (os ydi’on cyfri fel ymgyrch? – efallai cyfrif Trydar yn unig ydi o)  @Yes Cymru (Cefnogi Annibyniaeth i Gymru) newydd gyhoeddi ‘Let’s Make Wales Great Again’. Os nad yw hyn yn chwerthinllyd o wleidyddol naif, mae’n codi un cwestiwn amlwg – pa bryd yn union oedd Cymru yn ‘fawr’ ac yn ‘falch’. Yda ni angen mynd yn nol i’r 10fed o Rhagfyr 1282 efallai? Diwrnod cyn i Lywelyn ap Gruffudd gael ei ladd. Popeth yn iawn.

Yn bersonol byddwn yn awgrymu y Chwyldro Diwydiannol gan mai Cymru oedd y wlad  gyntaf i gael ei chyfrif fel gwladwriaeth ddiwydiannol yn y Byd.

Ond yn waeth byth gyda slogan @Yes Cymru rydym yn llithro ar groen banana drwy hunnan-ddewis yma, drwy ddilyn cwrs adain dde cenedlaetholgar afiach ala Farage a Trump. Beth am addasu poster UKIP yn dangos gormod o Saeson yn dod mewn i Gymru? Os ydi cenedlaetholdeb Cymreig am symud i’r dde poblogaidd fel pawb arall bydd hi ar ben go iawn arnom. (Rwyf yn ymddiried ym merched Plaid Cymru Leanne, Bethan ayyb i wrthsefyll nonsens o’r fath)

Mae yna bwynt yn mynd i gyrraedd, a hynny yn weddol fuan dybiwn’I, pan fydd rhaid i May a Trump ayyb wynebu’r dorf a chyffesu nad oedd yr holl addewidion yna yn hollol wir. Yn wir, bydd rhaid iddynt wynebu’r ffaith fod yr addewidion yn amhosib i’w gwireddu. Ond, disgwyliaf bydd y peiriant ôl-wir yn gweithredu mor slic a mellten mewn storm – bydd digonedd o bobl i’w beio. Cawn feio’r Pwyliaid, Mwslemiaid, y bobl croenddu yn yr Gwasanaeth Iechyd, y di-waith, mamau sengl, pawb beleidleisiodd dros Berexit – arna chi mae’r bai fod hyn i gyd yn ‘cock-up’ anferthol.

Yr hyn sydd yn poeni rhywun go iawn yw fod rhan helaeth o’r Cyfryngau a llawer gormod o newyddiadurwyr i weld yn ‘cyd-fynd’ a’r dirwedd ôl-wir newydd yma heb ei herio. Rydym yn troi at ohebyddion fel Nick Cohen ac Andrwew Rawnsley am air o gall, am ychydig o synnwyr a dadansoddiad yn hytrach na’r arferol bellach - dilyn y dall.

Engraifft pendant o hyn yw’r nifer o weithiau mae Farage wedi bod ar Question Time – oleiaf dwsin o weithiau. Diolchaf yn fawr i Will Self am ei roi yn ei le fel “a grubby little opportunist riding the coat tails of history”.