Yn aml iawn mae cerddoriaeth neu gig / cyngerdd byw yn mynd
a rhywun yn ôl i amser penodol, digwyddiad o bwys efallai, cyfnod tyngedfennol neu
trawsffurfiol mewn bywyd neu ar ei orau yr eiliad na’th rhywun syrthio mewn
cariad. 1984 oedd y flwyddyn i mi, pan syrthiais mewn cariad hefo’r ferch oedd,
o’r eiliad cyntaf, yn mynd i fod yn ‘soulmate’ weddill oes. Felly mae’r cyfnod cychwynnol
yna o ‘ganlyn’ yn un o nifer o atgofion cerddorol melys.
Yn gynnar iawn yn y cyfnod ‘canlyn’ fe a’th Nêst a finnau
draw i gig drwy’r dydd o flaen Ysgol y Moelwyn, Blaenau Ffestiniog. Un o
Lanrwst oedd Nêst a finnau pryd hynny yn dal yn Llanfair Caereinion, felly
roedd ‘road trip’ heibio Blaenau yn gwneud synnwyr. Roedd llwyfan ar gyfer y
bandiau ar faes parcio Ysgol y Moelwyn. Y math o lwyfan a sgaffoldau fydda byth
yn cael caniatad gan swyddog iechyd a diogelwch heddiw dybiaf i.
Dwi’m yn siwr (ddim yn cofio) beth oedd yr achlysur ond mae
rhywbeth yng nghefn fy meddwl yn dweud mai gig neu gŵyl ‘Heddwch /
gwrth-niwclear’ oedd o. Dwi yn cofio fod Chwarter i Un (12:45) yn chwarae a
hefyd y band Offspring o Fethesda. Dau fand ddigon da i ni wneud y road trip
heb os. Wrth i ni gyrraedd Blaenau (yn gynnar) doedd neb ar y llwyfan ac wrth i
ni gyrraedd giatiau’r ysgol roedd hogia 12:45 ar eu ffordd am y dafarn. Dyma
ddweud ‘Helo!’ a gaddo ymuno a nhw mewn ychydig funudau.
Siwr fod ni isho cael ‘reccie’ o’r llwyfan a chael gweld
pwy arall oedd o gwmpas. Pryd hynny roedd Blaenau yn rhywle doedd rhywun ddim
mor gyfarwydd a fo. Tref dosbarth gweithiol ol-ddiwydiannol, Cymraeg. Gwahanol
iawn i bentrefi gwledig Maldwyn. Gwahanol i hen dref farchnad Llanrwst. Y math
o le, lle bydda ambell un oleiaf yn dilyn cerddoriaeth Punk ac ambell un arall
yn dilyn cerddoriaeth yn y Gymraeg. Roeddwn hyd yn oed yn disgwyl gweld ambell skinhead
Cymraeg (o bosib).
Mor gynnar a 1984 roeddwn yn ymwybodol o Offspring drwy fy
nghyfeillgarwch hefo hogia Mafia Mr Huws o Fethesda. Yn wir roedd Sion a Hefin
Maffia yn perfformio hefo Offspring ar y pnawn yma. Yr un gang cerddorol mewn
ffordd. Ond yr hyn oedd yn od iawn i Nêst a finnau y diwrnod hynny oedd clywed
Hefin yn canu yn Saesneg. Dyma gyfnod Adfer,
cylchgrawn Sgrech a myfyrwyr
Adferaidd JMJ. Roedd canu yn Saesneg yn ‘tabŵ’ go iawn.
Felly oedd hi. Roedd yr Adferwyr yn gallu bod yn beryg.
Roedd stiwdants yn gul. Doedd Punk Rock ddim wirioneddol wedi gwreiddio yn iawn
yn y Byd Cymraeg er fod Llygod Ffyrnig a Trwynau Coch wedi gosod y sylfeini.
Rhyw flwyddyn neu ddwy wedyn oddeutu 1985 / 1986 bu chwyldro diwylliannol gyda
grwpiau fel y Cyrff a Datblygu yn newid pethau unwaith ac am byth. Ond yn 1984
roedd i dal yn oes y ‘Denasoriaid Denim’ (fel soniodd Gruff Rhys am y cyfnod).
Dwy sengl ryddhawyd gan Offspring, ‘One More Night’ a ‘Doctors
and Nurses’, wedi eu cyfansoddi gan Les Morrison, cerddor a chynhyrchydd o
Fethesda. Mentraf awgyrmu eu bod yn glasuron o punk-pop New Wave gyda’r gitars
yn janglo a Hefin Huws yn tarro’r nodau ar y llais. Gwnaeth Les enw iddo ei hyn
yn ddiweddarch drwy sefydlu Stwidio Les a recordio nifer o grwpiau ifanc
Cymraeg. Gadawodd Les yr hen fyd yma yn 2011 ar ôl treulio ei flynyddoedd olaf
yn gweithio fel gitar tec i gerddorion fel Gruff Rhys pan ar daith.
Un arall o aelodau Offspring oedd Mick-e ‘Punk’ Fearon. ‘Mick-e
Punk’ oedd pawb yn ei alw o. Gitarydd gyda wyneb bythgofiadwy, chydig bach o
James Dean a chydig bach o Paul Simenon. Cheekbones. Un doniol oedd Mick-e –
aelod o gang Bethesda ond yn amlwg wedi ‘darganfod’ punk tra roedd y gweddill
dal braidd am eu denims. Yn rhyfedd iawn dwi di bod yn sgwennu amdano a’r sîn
gerddorol ym Metrhesda yn ddiweddar ar gyfer cyfrol ‘Real Gwynedd’.
Fe adwodd Michael Fearon yr hen fyd yma ym mis Chwefror yn
58oed. Ru’n oed a finnau. Yn bell rhy fuan yn amlwg. Bu Mick-e yn byw yn Newcastle
am gyfnod yn ystod yr 1980au hwyr ac wrth i’r Anhrefn wneud gigs yn y Broken
Doll neu’r Riverside yn y dref honno, gyda Mick-e fydda ni yn aros dros nos bob
tro yn ei fflat bach a chlyd.
Un o fy atgofion am Mick-e oedd ei fod byth a beunydd yn
darganfod band neu grwp newydd ac wrth genhadu yn fyrlymys am ei ddarganfyddiad
diweddaraf bydda yn edrych i fyw fy llygaid gan ddweud “they are the future of
Rock’n Roll …….”. Yr un dywediad oedd ganddo gyda bob grwp newydd. Bron fy mod
yn cyd-adrodd erbyn y diwedd.
Y tro dwetha i mi ei weld, oedd yn ei stiwdio fechan yn
Llanllyfni. Roedd fy mrawd (Sion Sebon) a finnau wedi galw draw gyda’r bwriad o
ddefnyddio’r stiwdio i recordio demos o ambell gân newydd. Cafwyd hwyl hefo
Mick-e, sawl panad, ond ‘mwydro’ na’th pawb go iawn a dim gwaith a fe anghofwyd
am y syniad o recordio demos hefo Mick-e druan.
Roedd hynny tua 5 mlynedd yn ôl. Felly sioc o fath oedd
galwad gan Sion Maffia yn dweud ei fod wedi ein gadael a fi fel pawb arall heb
ei weld ers rai blynyddoedd. Trist.
No comments:
Post a Comment