Wednesday 11 January 2017

Lonely Boy, Steve Jones, Herald Gymraeg 18 Ionawr 2017





Rhywbeth rwyf wedi ei gredu erioed yw ei bod yn ofnadwy o bwysig ehangu ar y dirwedd ddiwylliannol Gymraeg (a Chymreig dro arall) o ran yr hyn sydd yn cael ei drafod, yr hyn gallwn ei drafod a’r hyn gawn ei drafod. Wrth gyfeirio at yr hyn ‘gawn’ ei drafod rwyf yn rhyw fymryn gellwair-gydnabod llais (neu floeddio)  y ‘Cymry traddodiadol’.

Yn draddodiadol, y ‘Cymry traddodiadol’ benderfynodd o ran llenyddiaeth fod Kate Roberts yn dderbyniol ond fod Dylan Thomas fawr gwell na rhyw gyw Sais gwrth-Gymraeg. Yn yr un modd o ran cerddoriaeth poblogaidd roedd Edward H (neu Bryn Fôn heddiw) yn iawn i glustiau’r Cymry ond da ni ddim yn siwr iawn beth i’w wneud o’r grwp Datblygu (neu Adwaith heddiw)  – gwell eu hanwybyddu. Gallwn sgwennu draethodau am hyn ……

Yn ddiddorol iawn cefais y fraint o sgwrsio hefo Gwenllian o’r grwp Adwaith (grwp ifanc) ar fy rhaglen radio, BBC Radio Cymru, ar nos Lun yn ddiweddar a fe ddywedodd Gwenllian nad oedd unrhyw un o’i chyfoedion nad oedd yn hoff o’r grwp Datblygu. Mae’r oes wedi newid felly.

Wrthgwrs does na ddim cymdeithas swyddogol ar gyfer y ‘Cymry traddodiadol’ ond ar adegau (ac yn hanesyddol) mae rhai ohonynt wedi bloeddio digon i gael llawer mwy o ddylanwad ar ddiwylliant y Genedl a’r hyn sydd yn digwydd yn y Gymraeg nac y dyliant. Dwi ddim yn ama fod rhai ohonynt dal i floeddio, dal i ymwrthod ar 21ain ganrif yn enw ‘traddodiad’.

Dau bwynt sydd gennyf ynglyn a hyn. Chyrhaeddwn ni byth y miliwn o siaradwyr Cymraeg onibai fod na rhywbeth Cymraeg sy’n mynd i apelio i bobl Britton Ferry ac yn ail fyddwn i yn sicr erioed wedi cael cyfrannu i’r Byd Cymraeg petawn wedi gwrando ar y bloeddiwrs!  Gwrthryfela yn eu herbyn ‘nhw’ wnaeth yr Anhrefn – a diolch byth i ni herio!

Sydd yn arwain, yn hwyrach na’r bwriad, at yr hyn yr hoffwn drafod yn y golofn yr wythnos hon. Newydd ddarllen hunangofiant Steve Jones, ‘Lonely Boy’ a theimlo fod yna drafodaeth onest iawn yn y gyfrol am yr effaith pell gyrhaeddol  mae camdriniaeth rhywiol ar blentyn yn gallu ei gael. Mae’n ddarllen poenus ar adegau.

Steve wrthgwrs oedd gitarydd y Sex Pistols, a gallaf glywed y ‘bloeddiwrs’ yn gofyn ‘be sy gan hyn i’w wneud a’r Gymraeg?’. Fy ateb yn syml, yw digon o waith fydda neb Cymraeg yn gallu sgwennu llyfr fel hyn. Ac eto mae’n rhaid fod camdrin rhywiol a llawer mwy yn digwydd o fewn y teulu traddodiadol Cymraeg hefyd.

Mewn ffordd mae hanes y grwp Sex Pistols yn eilradd iawn i’r effaith mae llystad Steve yn gael ar yr hogyn ifanc wrth ‘chwarae yn rhywiol’ hefo’r hogyn ifanc pan mae’r fam allan yn ei gwaith. Yn ddiweddar ar raglen Mark Radcliffe BBC 6 Music cyfaddefodd Steve nad yw wedi cael perthynas hir-dymor a merch erioed. Digon o ryw ond dim perthynas. Dyna chi drist.

Mewn ffordd rydym yn cael cipolwg ar pam fod y Steve Jones ifanc wedi bod mor ddi-flewyn ar dafod ar rhaglen Bill Grundy ac allan o’r pedwar aelod o’r grwp, efallai yr un a lleiaf o ofn a’r lleiaf i’w golli?

Bydd nifer yn gwybod fod Steve a’i grwp y Sex Pistols wedi ysbrydoli nifer ohonnom Gymry Cymraeg yn y 1970au hwyr pan roedd roc Cymraeg yn ymddangos yn ofnadwy o ddiniwed a saff (y deinosoriaid denim). Heb y Pistols fydda na ddim Anhrefn a mwy na thebyg ddim Trwynau Coch na Ail Symudiad chwaith – yn sicr fel grwpiau don newydd.

Wrth ddarllen roedd yn amlwg fod cymaint roedd Steve wedi ei anghofio (neu ddewis anghofio) ond dyma ddeall ychydig mwy am y cymeriad ac am hynny roedd werth darllen y llyfr.



No comments:

Post a Comment