Colofn arall am Brexshit Herald Gymraeg 6 Mawrth 2019

Sgwrs hefo Dafyd Êl oedd hi, a hynny yn y bar ar y teras ym Mhalas Westminster, fel mae rhywun yn ei gael o bryd i’w gilydd. Dwi’n tynnu coes rhyw fymryn, ond do fe ddiwgyddodd y sgwrs a fe arhosodd un o sylwadau Dafydd hefo mi ers hynny. Lansio record yn Nhy’r Cyffredin oedd yr achlysur yn 1996 ac ar ôl y lansiad fod ni wedi eistedd am banad gyda Dafydd ar y teras.

Rhaid ein bod yn trafod Cymru, Cenedlaetholdeb – y stwff arferol a fod Dafydd wedi mynegi pwysigrwydd ffurf o Genedlaetholdeb sydd yn edrych am allan yn hytrach nac un mewnblyg sydd yn edrych am i mewn. Canlyniad edrych am i mewn, neu edrych yn ôl (am ddyddiau gwell a fu) yw fod y feddylfryd honno yn tueddi i ddinistrio ei hyn. Dyna pam dwi’n dweud fod sylwadau Dafydd wedi aros hefo mi.

Wrth i Brexit rygnu yn ei flaen yn ddi-gyfeiriad mae rhywun yn ymwybodol iawn o’r awch ymhlith rhai am oes a fu, y 1950au, dim gwynebau croenliw, dim ieithoedd heblaw’r Saesneg, dyddiau hirddydd haf hyd yn oed yn y gaeaf a’r ungyrn bondigrybwyll. Os bydd Brexit ddigwydd, chaiff neb ei blesio. Bydd y Brexiters, cas a blin (hiliol rhy aml) yn gweiddi brad a Brad gyda B fawr am flynyddoedd i ddod.

A’n helpo. A go damia’r henoed hynny yn eu hunnanoldeb hiliol Little England sydd am rwystro ryddid y genhedlaetrh ifanc, y genhedlaeth nesa i gael astudio, teithio, symud, caru a magu teulu ym mha bynnag wlad yn Ewrop yr hoffent. Dyma chi weithred hunanol – os bydd rhaid dioeddef yn economaidd oherwydd Brexit, pris sydd yn werth ei dalu / ddioddef medda rhai – a rhan health o rheini yn debygol o farw cyn gweld y goleuni economaidd. Rhag eu cywilydd yn gwneud hynny i’w wyrion!

Y darlledwr o Fanceinion Terry Christian a’r cyflwynydd James O’Brien (LBC) yw’r ddau sydd wedi gwneud mwy na neb efallai i ddarnio’r Brexiters yn ddyddiol. Dwi ddim yn credu hyd yma fod Terry na James wedi llwyddo i gael hyd i unrhyw Brexiter sydd yn gallu datgan yn syml unrhyw fantais amlwg o ganlyniad i Brexit. Gofyn a wnant am un ‘tangible benefit’ – does ru’n byth yn dod. Dim ond son an ungyrn a dyddiau o hirddedd haf.

Cyflwyno rhaglen deledu hwyr y nos ‘The Word’ ar Sianel 4 ddaeth a Terry Christian i sylw’r cyhoedd go iawn. Rhaglen anarchaidd, ffwrdd a hi, Pop go iawn lle roedd rhywun yn hanner casau Christian a hanner chwerthin hefo fo. Ond argian dan son am wylio hanfodol. Fe wylltiodd y cyd-gyflwynydd Mark Lamarr unwaith yn fyw ar yr awyr hefo’r cerddor reggae Buju Banton wrth i Banton barablu’n homoffobig.

Dwi’n cofio’n iawn sut gaeodd Lamarr geg Banton yn fyw ar yr awyr drwy ddweud wrtho “That’s crap and you know it!”. Meddyliwch hunna yn dod gan gyflwynydd i westai ar raglen teledu. Gwylio hanfodol.

Rhaid cyfaddef, does dim taw ar Terry Christian, mae ru’n mor feiddgar a heriol ond mae ei sylwadau dyddiol tuag at y Brexiters ar Twitter yn ddarlen hanfodol. Gan fod y Brexiters mor hoff o ddatgan ‘we knew what we voted for’, mae Christian yna yn syth pan mae ffatri ceir yn debygol o gau oherwydd ansicrwydd Brexit. Ond mae Christian yn gwthio go iawn.

Awgrym Christian yw y dylia’r Brexiters, rheini bleidleisiodd dros Brexit, fod yn barod i wirfoddoli colli eu swyddi cyn y rhai bleidleisiodd dros aros. Gan fod y Brexiters yn gwybod beth fyddai canlyniad Brexit – dim ond yn iawn eu bod yn rhoi eu dwylo yn yr awyr ac yn derbyn eu P45 cyn y ‘Remainers’. Fely hefyd medda Christian os bydd diffyg meddygyniaeth oherwydd Brexit.

Fe ddylia rheini belidleisiodd dros adael wirfoddoli i fynd i gefn y ciw neu’r rhes a derbyn eu tro. Os bydd dim meddygyniaeth ar ôl wel dyna oedd canlyniad y bleidlais. Fe wyddoch yn iawn am beth y pleidleisioch. Bydwch fodlon. Rhaid derbyn y poen tymor byr. Dwi’n chwerthin yn uchel wrth ddarllen sylwadau Christian – rhaid ei fod yn ymfalchio yn yr atgasedd sydd yn cael ei yrru yn ôl mewn ymateb gan y Brexiters!

Darnio’r Brexiters wrth iddynt ffonio ei raglen ar LBC mae James O’Brien hefyd a prin iawn iawn yw’r Brexiters sydd yn gallu dal eu tir yn erbyn O’Brien. A dweud y gwir mae’n gwneud darllen a gwrando trist go iawn. Prin iawn yw’r dadleuon o blaid Brexit sydd yn para mwy na hanner munud dan lach O’Brien.

Dwi yn dal i fethu meddwl am un fantais amlwg o Brexit. Yr un ‘tangible benefit’ sydd dan sylw Christian ac O’Brien – dwi’n dal i ddisgwyl ateb. Cofiaf yn 2016 sgwennu am y gwleidyddol-anllythrennog.  Weithiau teimlaf yn euog am hynny, ond ar adegau eraill dwi’n cael fy hyn yn gweiddi at y teledu wrth weld pobl yn Brychdyn sydd dal yn credo fod Brexit yn syniad da. Hyd yn oed os di Airbus yn cau. Brexit. Syniad da! Sut?

Cawn weld dros yr wythnosau nesa lle mae hyn oll am arwain. Bydd y Brexiters yn gweiddi “just get on with it” heb sylweddoli mai cymhlethtod yr holl beth sydd yn ei wneud bron yn amhosib. Hynny a’r gwleidyddion ddylia wybod yn well!